BJJ’nin Kuralları

Dünya çapında her yıl düzinelerce jiu-jitsu turnuvası düzenleniyor. Türkiye’de hızla gelişmekte olan spor, ADCC, AJP ve AİGA gibi organizasyonlara da ev sahipliği yapıyor. Hangi turnuvaların düzenlendiğini görebilmek için arama motorlarına “BJJ İstanbul” veya “Jiu Jitsu İstanbul” yazmanız yeterlidir. Bir önceki yazımızda Jiu-Jitsu’nun tarihçesine değinirken, bu yazımızda da sporun kurallarına bakalım. Her organizasyon kendi kurallarını belirleme özgürlüğüne sahipken, en çok tercih edilen üç farklı kural seti sırasıyla bunlardır: Uluslararası Brezilya Jiu-Jitsu Federasyonu (IBJJF), Abu Dhabi Combat Club (ADCC) ve Eddie Bravo Invitational (EBI) kuralları. IBJJF, adından da belli olduğu gibi Jiu-Jitsu’nun uluslararası federasyonudur ve düzenledikleri turnuvalar prestij açısından önemlidir. ADCC Jiu-Jitsu’nun olimpiyatları olarak kabul edilir ve büyük turnuvaları genelde yüksek tempolu geçer. EBI ise dünyada popüler olan nev-i şahsına münhasır bir organizasyon. Yazıya devam etmeden önce belirtmeliyim ki İstanbul’da jiu-jitsu turnuvalarının çoğunda IBJJF ve ADCC kuralları geçerli.

IBJJF kuralları ve maç süreleri

IBJJ, farklı kemer seviyelerine göre farklı maç süreleri uyguluyor:

Beyaz kemer – 5 dakika

Mavi kemer –6 dakika

Mor kemer – 7 dakika

Kahverengi kemer – 8 dakika

Siyah kemer – 10 dakika

IBJJF puanlama sistemi

Takedown: 2 puan

Guard pass: 3 puan

Mount: 4 puan

Back control: 4 puan

Knee on belly: 2 puan

Sweep: 2 puan

Maçta submission gerçekleşmeyip iki müsabık sporcu puanda da berabere kalırsa, bu sefer avantaj puanları belirleyici olur. Maç sırasında sporcu rakibini bir submission pozisyonuna veya farklı bir pozisyona alıp onu orada tutamadığı takdirde, yani kontrolü kaybettiği durumda, hakem bu kez avantaj puanı verebilir. Guard’ı “neredeyse” geçmek, avantaj puanı kazandırır. Rakibi pes edecek noktaya getirip sonuca ulaşamamak da avantaj puanı kazandırabilir; keza rakibi neredeyse sweep edebilmek de aynı şekilde.

Kısacası bir atılımda bulunup pozisyonu koruyamadığınız takdirde maç puanı almazsınız ama avantaj puanı elde edebilirsiniz. Maç sonunda puanlar ve avantajlar yine eşitse ve hiçbir sporcu ceza puanı almadıysa, galibiyet kararı hakemin kanaatine bağlı olur.

Yasak hareketler

Bazı hareketler ve submissionlar ya tamamen yasak ya da sadece belli kemer seviyelerine serbesttir. Bir sporcunun seviyesine göre yasak olan bir hareket yapması, ceza puanı almasıyla veya doğrudan diskalifiye olmasıyla sonuçlanır.

Wrist Lock – Beyaz harici her seviyede serbest

Bicep Slicer – Sadece kahverengi ve siyah kemerlere serbest

Calf Slicer – Sadece kahverengi ve siyah kemerlere serbest

Toe Hold – Sadece kahverengi ve siyah kemerlere serbest

Knee Bar – Sadece kahverengi ve siyah kemerlere serbest

Heel Hook – Sadece kahverengi ve siyah kemerlere serbest

Knee Reap – Sadece kahverengi ve siyah kemerlere serbest

Spine Locks (örneğin Twister) – Yasak

Slamming (yere çarpmak) – Yasak

IBJJF kurallarını kendi videolarından da inceleyebilirsiniz: http://tinyurl.com/bddj7jzy

ADCC kuralları ve maç süreleri

ADCC, IBJJF’in aksine turnuvaların önemine göre farklı maç süreleri uyguluyor. ADCC Dünya Şampiyonası müsabakaları, organizasyonun diğer turnuvalarındaki maçlarından daha uzun sürer. Kalifikasyon ve final müsabakalarında da farklı süreler uygulanır.

Dünya Şampiyonaları – Kalifikasyon maçları 10 dakika, finaller 20 dakika

Ulusal ve Trial turnuvaları – Kalifikasyon maçları 6 dakika, finaller 8 dakika

Puanlama sistemi

ADCC puan sistemi, IBJJF’ten farklı. ADCC maçlarının ilk yarısında puan uygulanmaz. Kimine göre bu, sporcunun ilk yarıda puan yerine submission’a veya stratejik pozisyonlara odaklanmasına olanak tanıyor.

Guard Pass: 3 puan

Mount: 2 puan

Back Control: 3 puan

Knee On Belly: 2 puan

Guard içinde biten sweep: 2 puan

Guard’ın geçilmesiyle sonuçlanan sweep: 4 puan

Guard içinde biten takedown: 2 puan

Guard’ın geçilmesiyle sonuçlanan takedown: 4 puan

ADCC ayrıca guard çekmek veya pasif davranmak gibi durumlarda da ceza puanı veriyor. Kısacası ADCC aktif olmanızı teşvik eder.

Yasak hareketler

ADCC’de sadece submission’dan kaçmak için rakibi yere çarpmak serbest. Bunun dışındaki senaryolarda yasak. Spine locks da yasak.

ADCC kurallarını anlatan videoya buradan ulaşabilirsiniz: http://tinyurl.com/d9d95rve

EBI kuralları ve maç süresi

EBI’da maçlar 10 dakika sürer. Puan sistemi yoktur. EBI, submission odaklı bir organizasyondur. Eğer rakiplerden biri 10 dakika içerisinde sonuca ulaşmazsa, uzatma turuna gidilir. Her uzatma turu iki setten oluşur, her set de iki dakika sürer. Maksimum 3 uzatma raunduna (6 set) gidilebilir. Uzatma kurallarına, puanlama sistemini anlatırken daha detaylı değineceğiz.

Puanlama sistemi

EBI turnuvalarında puan sistemi yoktur. Bu turnuvayı diğerlerinden ayıran özellik, 10 dakikalık maç süresince submission olmadığı takdirde uzatmalara gidiliyor olmasıdır. Uzatmalarda yazı tura atılır ve kazanan sporcu bu iki başlangıç pozisyonundan birini seçer: Spiderweb (ofansta bulunanın üstte bulunduğu armbar pozisyonu) veya iki hook da takılı vaziyette back control pozisyonu. Her iki pozisyonda da kural aynıdır: Ofansif pozisyonda olan submission yakalamaya çalışırken, defansta olan da submission pozisyonundan kaçmaya çalışır. Yazı turadan galip gelen ayrıca kimin ofansif pozisyonda başlayacağına karar verir. İlk setin ardından rakipler pozisyon değiştirip, ofansta olan defansa, defansta olan da ofansa geçip ikinci 2 dakikalık sette mücadele ederler.

Uzatmada:

Bir sporcu diğerini pes ettirip, kendisi de submission’dan kaçmayı başarırsa, galip ilan edilir.

Her iki sporcu da birbirini pes ettirmeyi başarırsa, submission süresi referans alınıp, en kısa sürede pes ettiren galip ilan edilir.

Her iki sporcu da birbirini pes ettirmeyi başaramıyorsa, ikinci raunda geçilir. İkinci rauntta da submission gelmezse, üçüncü raunda geçilir.

3 raund sonunda submission gelmezse, 3 raundun toplamında en kısa pozisyondan kaçış süresine sahip olan sporcu galip ilan edilir.

Yasak hareketler

Spine locks dışında tüm grappling hareketleri serbesttir.

EBI kurallarının videosu için: http://tinyurl.com/euuhka46

Submission Only

Yukarıda saydığımız üç genel kural setlerinin dışında bir tanesi daha var ki gerçek fanatiklerin, romantiklerin, jiu-jitsu püristlerinin, matların Vedat Milor’larının favorisidir. O da akademimizin ismine de ilham olan submission only’dir.

Bu müsabaka türünde puan ve süre sınırlaması yoktur. Adından da anlaşılacağı üzere maç, biri diğerini pes ettirene kadar devam eder.

Teknik, dayanıklılık ve gücü birleştiren ve submission’a odaklanan bu müsabaka türünün jiu-jitsu’nun en saf halini yansıttığına kuşku yok. Ancak tek handikapı izlenebilirliği. Zira bazı maçların iki saati aşabildiği olabiliyor, bu da ister istemez çoğu kişi için sıkıcı geliyor...

Hangisi BJJ’yi tam olarak yansıtıyor?

Kısaca bahsettiğimiz bu dört kural setleri sonucunda, müsabık sporcu katılacağı turnuvaya göre farklı oyun stratejileri geliştirir.

2021 yılının mayıs ayında Joe Rogan podcastine katılan John Danaher, sportif jiu-jitsu’nun “özünden uzaklaşmış olmasından” dem vuruyor. Turnuvalarda doğal olarak galibiyete odaklanıldığı için, sporcunun submission kovalamak yerine, puan toplamakla yetindiğinden yakınıyor.

ADCC ilk yarıda puanı kaldırarak, EBI da puan sistemini tamamen kaldırarak submission’ı teşvik etmeye çalışırken, jiu-jitsu’nun saf halini her zaman submission only müsabakası yansıtacaktır.

Sonuç

Elbette her yiğidin yoğurt yiyişi farklıdır ve her turnuva kendi içerisinde artısına ve eksisine sahiptir. Burada amacımız bir kuralı yerip diğerini yüceltmek değil, fakat farklı kural setlerini tanıtıp jiu-jitsu’yu nasıl etkilediğini üzerine kafa yormak.

Hala gelişmekte olan BJJ günümüzde yeni organizasyonların oluşmasıyla zenginleşirken, yeni kural setleri görmeye de hazır olmalıyız.